Dichter bij het heden gaat Jezus niet komen
De musical Jesus Christ Superstar is weer te zien in Nederland. Met enige nostalgie bezocht Tom Mikkers de première van de nieuwste editie van Jesus Christ Superstar in het Amsterdamse theater DeLaMar. Deze zomer komt de musical naar Den Haag
In het katholieke jongerenkoor uit mijn jeugd zongen we liedjes uit Jesus Christ Superstar tijdens de beatmis. Dichter bij Jezus kon ik niet komen, vond ik toen. Zou dat weer gaan gebeuren?
Toen begin jaren zeventig de musical Jesus Christ Superstar van Andrew Lloyd Webber uitkwam, was het ook reden voor protest. Jezus neerzetten als gewone sterveling in een musical met popliedjes leek een ongepast en platvloers eerbetoon. Vijftig jaar later is deze musical dankzij wonderschone liedjes als ‘I don’t know how to love him’ of ‘Could we start again please’ een religieus icoon geworden.
Hippie
Elke kunstzinnige en culturele uiting over Jezus legt ook een tijdsbeeld bloot. Zo laten Rembrandts schilderijen van Jezus vooral de zeventiende eeuw zien. De musical Jesus Christ Superstar vertelde ook het verhaal van de jaren zeventig. Het beeld van Jezus als hippie die lekker kan zingen, komt rechtstreeks uit deze musical. Des te opvallender is het dat het regisseur Ivo van Hove bij de huidige voorstelling gelukt is om de jaren zeventig-vibes te transformeren in een 21e-eeuwse vertelling over Jezus die onze tijd blootlegt. Gender, kleur, identiteit en geaardheid zijn fluïde in de voorstelling. De mensen rondom Jezus doen vooral denken aan jonge mensen van nu. Het lukte me maar niet om in het Jeruzalem van 2000 jaar geleden te komen. Het heden drong zich aan me op. Het publiek zat deels ook op het toneel. Bij het laatste avondmaal kregen ze zelfs brood en wijn aangereikt.
‘In deze voorstelling zijn gender, kleur en identiteit fluïde’
Ik keek naar het verhaal van Jezus, maar ik zag vooral jonge millennials en Generatie Z en hun worsteling. Deze Jesus Christ Superstar laat je dan ook vooral nadenken over thema’s die nu spelen. Gedachten over veiligheid, ongeschonden jezelf zijn, gezien worden, en tegelijkertijd moeten dealen met heel veel geweld dat via games, films en dagelijkse porties oorlog onontkoombaar is, speelden tijdens de voorstelling door mijn hoofd. In die arena was Jeangu Macrooy als Jezus een baken van rust, maar ook een kwetsbaar projectiescherm, die uiteindelijk het loodje legt in een ijzig indrukwekkende apotheose. Jezus wordt in onze tijd weer vermoord. Met dat gevoel verliet ik het theater.
Wasserette
Wie niet tegen bloed kan moet beslist thuisblijven, want de formulering ‘Dit is mijn bloed, vergoten voor jullie zonden’ wordt visueel stevig kracht bijgezet. De wasserette draait overuren na afloop. Is deze versie van Jesus Christ Superstar een comeback van de middeleeuwse fascinatie met het bloed van Christus? De nieuwste Jesus Christ Superstar is in ieder geval een aanrader voor iedereen die het verhaal van Jezus naar onze tijd wil halen en die zoekt naar taal en beelden om hier vorm aan te geven. Dichter bij het heden kan Jezus niet komen.
Tom Mikkers
Jesus Christ Superstar is van 10 tot en met 14 juli te zien in het World Forum Theater.