Tegen de machteloosheid
Waar vinden we troost in angstige tijden? De een zoekt haar toevlucht in boeken en films, de ander vooral in menselijk contact. Bij weer een ander maakt het de activist in hem wakker.
Oorlog is van alle tijden, maar toch lijkt het alsof het lijden in de wereld in deze tijd scherper op ons netvlies staat dan in voorgaande jaren. Daarnaast hebben we met allerlei andere ontwikkelingen te maken die ons somber, bang of machteloos kunnen maken. We legden de vraag voor aan enkele lezers: ‘Waar vind jij troost als het je allemaal te veel wordt en je niet in het drijfzand van de machteloosheid en angst wilt wegzakken? Wat doe je dan?’
Warm jasje
Margreet: ‘Al heel lang heb ik in de boekenkast een stapeltje troostboeken en troostfilms staan. Ik pak zo’n boek of kijk zo’n film als het me allemaal te veel wordt. Lezen leidt af van de harde werkelijkheid; de sfeer uit het boek of de film valt als een warm jasje om me heen. Vrijwel altijd spelen de verhalen zich af in de natuur, waar het leven simpel is en mensen leven van het land. Ze weerspiegelen mijn eigen verlangen naar zo’n leven. Weg uit de veelheid aan prikkels, de drukte van razende snelwegen en overvolle steden naar leven in een tempo dat ruimte laat voor wat voor mij belangrijk is: planten, bomen en dieren “indrinken”, luisteren naar de geluiden uit de natuur, de geur van de aarde opsnuiven.’
‘We mogen wel wat meer ongehoorzaamheid laten zien’
Cocon
Elize: ‘Als alles wat er in de wereld en in mijn eigen leven speelt me overspoelt, trek ik me in eerste instantie terug in mezelf: ik kijk geen praatprogramma’s, laat de krant links liggen en houd de prikkels die van buiten komen van me af. Ik vecht om er weer uit te komen door mezelf voor te houden te gaan studeren of iets met mijn handen te gaan doen. Maar wat echt helpt, is het contact met anderen. Ik ben opgegroeid in Indonesië en heb heel erg moeten wennen aan de Nederlandse cultuur, waar mensen zo gefocust zijn op zichzelf. Juist de ander is belangrijk. Ontmoetingen hoeven niet groots te zijn, de glimlach of vriendelijke blik van een onbekende op straat betekent ook veel. Laatst las ik dat een van de regels bij de hulp aan verslaafden is dat zij anderen gaan helpen. Dat was een eyeopener voor mij. Het haalt je uit je cocon door je op een ander te richten, contact met een ander mens te hebben.’
Activist
Henk: ‘Bij tijd en wijle sta ik ’s morgens op met een donker, somber gevoel en ben ik buitengewoon pessimistisch over de toekomst. De oorlogen gaan maar door, het mythische geloof in geweld is onuitroeibaar. We hebben helemaal niets geleerd van het verleden. In al die jaren hebben we bijvoorbeeld ook nog geen structurele oplossing gevonden voor de armoede in Nederland. Ik ben een activist, probeer door het ondernemen van acties dat gevoel van machteloosheid te bestrijden. Ik denk dat we in Nederland meer ongehoorzaamheid moeten laten zien. Zelfs als dat zou betekenen dat je in de gevangenis terechtkomt omdat je bijvoorbeeld hulp aan illegalen geeft. Dat is niet ondenkbaar, gezien de verkiezingsuitslag. Ik ben zelfs bereid om dat te ondergaan, want het is nodig dat we elkaar beschermen tegen foute machten.’
In het Nederlands Dagblad las ik een interview met de schrijver Benjamin Moser die een boek heeft geschreven over de noodzaak van kunst. In het interview werd hem de vraag gesteld wat kunst ertoe doet als de wereld in brand staat. Zijn antwoord is ook een antwoord op de vraag die wij de lezers stelden: ‘Het duister is aan de winnende hand. Maar we moeten het licht in de wereld beschermen. Je moet jezelf eraan blijven herinneren dat er óók schoonheid en liefde in de wereld is, anders word je gek.’
Greet Kappers