Rouw en troost
Bij de jaarlijkse bijeenkomst Verlicht herdenken op de Haagse gemeentelijke begraafplaatsen gedenken nabestaanden hun dierbare overledenen: er is muziek, een lichtjeslabyrint en allerlei mogelijkheden voor creativiteit. Het voorziet in een grote behoefte.
‘Thou knowest, Lord, the secrets of our hearts’, zingt ons koor. ‘U, Heer, kent de geheimen van ons hart.’ In de door kaarsen verlichte banken zijn mensen zichtbaar geroerd. Als de laatste klanken wegsterven, neemt de voorganger het woord. Toch is dit geen kerkdienst, maar een herdenkingsplechtigheid op begraafplaats Westduin. En ondanks de tekst van ons lied heeft de bijeenkomst geen religieus karakter. De voorganger, een algemeen geestelijk verzorger, spreekt over rouw en troost. We hebben met ons koor De Byrds vaker gezongen op deze jaarlijkse bijeenkomsten en steeds worden wij als zangers geraakt door de emoties van de aanwezigen.
‘Zo vind ik het
niet erg om naar
papa te gaan’
Sinds 2015 organiseert de gemeente Den Haag in november Verlicht herdenken, een gedenkdag voor nabestaanden van overledenen die op Westduin begraven zijn. Vorig jaar vond Verlicht herdenken voor het eerst ook plaats op de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan. De dag bleek ook daar in een behoefte te voorzien. ‘De belangstelling was enorm’, vertelt Jeanette Trijssenaar, die samen met medewerkers van de begraafplaatsen de herdenkingen organiseert. ‘Er waren meer dan duizend mensen.’ ‘We vonden dat we deze dag op beide gemeentelijke begraafplaatsen moesten aanbieden’, vult Peter van der Krogt aan. Van der Krogt is manager begraafplaatsen en zowel hij als Trijssenaar werken voor de Dienst Stadsbeheer van de gemeente Den Haag.
Vlinders
‘Verlicht herdenken is voor alle Hagenaars, van alle gezindten’, legt Van der Krogt uit. ‘Daarom is de herdenkingsplechtigheid ook geen kerkdienst. We willen de dag voor iedereen toegankelijk maken. Zo heb ik vorig jaar contact gehad met een imam om beter te begrijpen hoe moslims herdenken, zodat we de herdenking steeds inclusiever kunnen maken.’ Ook dit jaar wordt Verlicht herdenken op beide begraafplaatsen georganiseerd. ‘Er zijn herdenkingsdiensten ⎯ weer met het koor’, vertelt Trijssenaar. ‘Je kunt een lichtjeslabyrint lopen, er is muziek, er zijn wandelingen over de begraafplaats en op Westduin kun je een rondrit in een koets maken. Bezoekers kunnen een bloemstukje maken voor het graf en kinderen kunnen vlinders schilderen en hartjes en kaartjes maken.’ ‘We willen de herdenking onderdeel laten zijn van het familieleven’, zegt Van der Krogt, ‘zodat de begraafplaats voor kinderen ook een mooie plek kan zijn.’ ‘Vorig jaar hoorde ik een kindje tegen zijn moeder zeggen: “Zo vind ik het niet erg om naar papa te gaan”, vult Trijssenaar aan. ‘Het is mooi dat je dat kunt geven. Ik ben zo blij dat ik deze dagen mag organiseren.’
In ere
Voor de herdenkingen worden alle nabestaanden uitgenodigd van wie een dierbare op een van de begraafplaatsen ligt. Van der Krogt: ‘We moeten altijd iemand in ere gedenken, of deze nu vorige maand of tien jaar geleden overleden is. Ik vind het als gemeenteambtenaar belangrijk dat we dit met elkaar doen. In Den Haag word je overal bij geholpen: bij schuldhulpverlening, op weg naar werk, bij de Wmo. Herdenken is een thema waarbij we nog zoekende zijn. Als wij iets doen dat mensen iets brengt en dat ze raakt, dan doen wij ons werk goed.’
Anne-Helene Borgts
Verlicht herdenken 2024
Zo. 27 okt. 15.30-18 u. Begraafplaats Westduin, Wijndaelersingel 3-5
Zo. 24 nov. 15.30-18 u. Algemene Begraafplaats, Kerkhoflaan 12