Tegendraads
Kerk en Vrede, een van de oudste pacifistische vredesgroepen in ons land, vierde in 2024 haar honderdjarig bestaan. Landelijk voorzitter Henk Baars hield eind november in de Maranathakerk een voordracht over de historie en de doelstellingen van deze pacifistische vredesgroep. Hieronder volgt in het kort zijn verhaal.
Als je vertelt dat je pacifist bent, word je vaak als een soort slijpsteen gezien: ‘We zullen hem eens even stevig aan de tand voelen, die naïeveling.’ Uitstekend als dat gebeurt, want het is een kernfunctie van Kerk en Vrede, maar je moet er wel tegen kunnen. We kunnen er al heel lang tegen, want we vierden op 8 oktober ons honderdjarig bestaan.
Pacifisme schept vooral ruimte voor tegendraads nadenken. We zijn geen sekte met dogma’s, maar er zijn grenzen. De grens is dat we absoluut niet geloven in geweldsoplossingen. De sterke impuls van beleidsmakers om ⎯ ondanks vredesbedoelingen ⎯ toch uiteindelijk militair geweld te gebruiken wijzen we af. Waarom? Omdat het nooit werkt. Als je eenmaal die weg bent ingeslagen, bevind je je in een dodelijke cirkel waaruit vrijwel geen ontsnappen mogelijk is. Het bewijs zie je iedere dag. Wederzijds dreigen roept steeds weer nieuw geweld op.
De goede kant bestaat niet
Aan het beleid van de Nederlandse regering verandert niets. Er is ook eigenlijk geen politieke partij meer waarmee wij nog op een zinnige manier in gesprek kunnen gaan. Er zijn nauwelijks pogingen om de grondoorzaken van conflicten aan te pakken. We denken altijd maar dat we aan de goede kant staan. Die goede kant bestaat niet. De grote politieke machten voeren een strijd op leven en dood over de hegemonie op deze aarde. We zijn daar onderdeel van.
Wij stonden op Prinsjesdag voor de Grote kerk in Den Haag bij de interlevensbeschouwelijke viering voor de opening van het parlementaire jaar. We konden veel leden van parlement en regering een folder met ‘stop militarisering’ in handen spelen. Een pacifist is een activist.
‘Wij kiezen voor
het geweld
van de vreedzamen’
Een recente open brief die opriep tot principiëlere uitspraken van kerken stootte op verdeeldheid en onvermogen, ook al omdat belangrijke christelijke denktanks rond maatschappelijke kwesties zijn weggevallen. Waar komt toch de angst voor een stevige discussie vandaan? In Christus kunnen we elkaar toch vertrouwen? To comfort and challenge is de taak van een christen. Troost zonder opgave en uitdaging bestaat niet en ook geen rechtvaardige oorlog, zelfs niet volgens de eigen criteria van de rechtvaardige oorlog zelf. Dat concept is door de Wereldraad van Kerken allang vervangen door het idee van rechtvaardige vrede.
Wij kiezen voor geweldloosheid, voor het ‘geweld van de ziel’, zoals Martin Luther King ooit zei. Of voor het ‘geweld van de vreedzamen’, zoals Roger Schutz ooit aangaf. Dat is diepgeworteld in onze christelijke overtuiging. Het is onze roeping die God ons geeft, niet uit angst of lafheid, maar vanuit ons geweten.
Henk Baars voorzitter vereniging Kerk en Vrede