IN – DRUK
Je hoeft niet op vakantie te gaan om kerken te bezoeken. Heel wat Nederlanders hebben nog nooit kennisgemaakt met de monumentale, historische kerken die ons land rijk is. Mijn advies: als je toch in de buurt bent, waag je eens in de Sint-Jan van Den Bosch of de Amsterdamse Sint-Nicolaasbasiliek. Het zijn monumenten van schoonheid, maar ook vindplaatsen van spiritualiteit.
Ook dichter bij huis valt er te genieten van bijzondere architectuur en mooie interieurs. Wat mij opviel, was dat er op de website waar Den Haag zijn bezienswaardigheden aanprijst geen kerken genoemd worden. Jammer, en dat in een tijd waarin meer vraag komt naar stilte en bezinning. Natuurlijk, ‘op zondag zijn al onze filialen open’, toeterde eens een pr-campagne van de Protestantse Kerk. Maar dat was om mensen tot kerkgang te verleiden.
Soms wil een mens echter alleen maar even tot rust komen, kennismaken met de devotie in steen en hout, en staat het hoofd niet naar gezang en kanselpraat. In het buitenland wipt menigeen even een monumentale kerk binnen. Soms omdat het daar niet regent, maar ook omdat je reis-app zegt dat daar veel te bewonderen valt.
Ik herinner mij dat ons gezin in Napels de kathedraal, de Duomo bezocht. Het is de kerk waar zich jaarlijks het mirakel voltrekt dat het bloed van de heilige Januarius, de beschermheilige van de stad, even vloeibaar wordt. Blijft het mirakel uit, dan treffen Napels rampen. Je moet natuurlijk Napolitaan zijn om daarvan slecht te slapen. Onder de kerk is een groot doopvont uit de vijfde eeuw. Ik was nog in mijn gidsje aan het lezen en vroeg mij af waar de doopruimte was. Mijn jongste dochter, toen 5 jaar, holde al naar voren en knielde neer bij een van de voorste banken. En zo schoven twee belevingen langs elkaar: die van de toerist, een dominee nog wel, en die van mijn kleine meid die voelde dat kerken ook huizen van gebed zijn. Ik ben toch nog maar even naast haar neergeknield. Want ook in de vakantie verdient de Eeuwige onze aanbidding. En samen staken we een kaars aan voor alle zieke en zielige mensen die nooit uit onze gedachten zijn.
En zo werd deze kerk uit de toeristische gids voor ons een heilige plaats. Want het zijn niet de beelden of de altaren die een plaats heilig maken. Ik denk aan mijn bezoek, enkele jaren geleden, aan de Sixtijnse Kapel in Rome. Bij de ingang bordjes met ‘Silence – this is a holy place’. We staakten ons gesprek en betraden de kapel waar je over de hoofden kon lopen. Iedereen keek naar boven, naar de heilsgeschiedenis die Michelangelo daar – liggend op zijn rug! – geschilderd had. Wat een afknapper: het leek wel de koffiekamer van de schouwburg. M’n religieuze gevoelens werden verpletterd door het gekakel. Maar nóg harder klonk met regelmaat een stem uit de luidsprekers: ‘Silenzio! This is a holy place!’ Niemand zweeg. Heiligheid begint in hoofd en hart en zoekt ruimte om gedeeld te worden. Soms is dat buiten een kerkgebouw.
Rob van Essen