‘Kinderen hebben een eigen mening’
Met twee verkiezingen het komend halfjaar is het druk bij ProDemos, het Huis voor democratie en rechtstaat: er moeten heel wat StemWijzers worden gemaakt. En ook de rondleidingen gaan gewoon door. Jolly van der Velden sloot aan bij een familierondleiding.
‘Willen jullie voor één dag Tweede Kamerlid zijn?’ De aanwezige kinderen, zo tussen de 9 en 12 jaar, kijken wat bedenkelijk, maar komen al snel los. Hun opdracht bij deze familierondleiding is dan ook bijzonder: ‘Jullie gaan erover nadenken hoe jullie Nederland beter kunnen maken.’ Uit het koffertje van de rondleidster van ProDemos in het gebouw van de Tweede Kamer komen kleurige opdrachtenboekjes en potloden. Allereerst maken de kinderen een keus welke onderwerpen ze belangrijk vinden. Wonen, zorg en sport scoren hoog. Vervoer scoort laag en het leger oogst wisselende resultaten. Een jongen zegt dat hij defensie belangrijk vindt voor als er een oorlog uitbreekt. ‘Je moet jezelf kunnen beschermen.’ Daarna maken ze een keus uit verschillende ‘wetsvoorstellen’ waar ze het komende uur mee bezig gaan. Door middel van een democratisch proces van de meeste stemmen gelden wordt dit: ‘Kinderen mogen vanaf 12 jaar stemmen.’ Ter aanmoediging vraagt de rondleidster hoe ze hiermee aan de slag denken te gaan. Daar hebben ze best ideeën over, zoals praten met mensen die er meer van weten. Erover lezen en ook – verrassend – praten met mensen die ertégen zijn.
Modderkunstwerk
Inmiddels zijn we bij de plenaire zaal met de bekende blauwe stoelen beland. Die hebben ze allemaal weleens op tv gezien. ‘Dit is de zaal met het modderkunstwerk’, zegt een meisje.
De kinderen krijgen prikkelende vragen, zoals: waarom is het belangrijk dat journalisten op de publieke tribune de debatten kunnen volgen? In welke wet is die openbaarheid vastgelegd, hoe heet een stoel hier en welke rol heeft de voorzitter? Op de vraag hoe een wetsvoorstel wordt aangenomen, zegt een jongen: ‘Als er met een hamer wordt geslagen.’ Een ander: ‘Wanneer een meerderheid of iedereen het ermee eens is.’ Juist, er wordt dus gestemd over de uitslag en met enig rekenwerk komen ze eruit dat dit betekent dat er minstens 76 handen de lucht in moeten gaan voordat een wetsvoorstel groen licht krijgt. Dan gaan ze zelf aan de slag. De rondleidster legt uit dat in het echt alle vragen en reacties via de voorzitter gaan zodat niemand zomaar kan zeggen: Wat een idioot idee! Zo gaan deze kamerleden-voor-een dag het ook doen. Er is naast de grote zaal een katheder waarachter ze om beurten plaatsnemen en redenen verzinnen waarom kinderen vanaf hun twaalfde jaar zouden mogen stemmen.
Besef en betrokkenheid
‘Mevrouw de voorzitter, ik vind het een goed idee, omdat dan meer mensen het recht krijgen te beslissen over het land waar ze wonen. Kinderen hebben ook een eigen mening.’ Een ander voegt toe: ‘Het gaat tenslotte om ónze toekomst.’ Een geïnstrueerde vader mengt zich in het debat door te zeggen: ‘Dit is geen goed idee! Kinderen kiezen dan alleen maar voor de leuke dingen en je kunt niet de hele dag ijsjes eten.’ Waarop een meisje reageert: ‘Ik ben het hier niet mee eens. Kinderen mogen best anders denken dan hun ouders, dat is hun recht!’ Na afloop zegt de rondleidster positief te zijn over haar werk: ‘Ik hoop dat het iets bijdraagt qua besef en betrokkenheid. Ze worden uitgenodigd naar elkaar te luisteren, een mening te vormen en die uit te spreken.’
‘Kinderen mogen
anders denken dan
hun ouders’
Heel opbouwend allemaal, ik zie enthousiaste kinderen en tevreden ouders: een sterk contrast met een gefrustreerde persoon buiten. Met een protestbord laat zij weten zichzelf als een demissionair burger te beschouwen, waardoor ze zich niet verplicht voelt wetten te erkennen. Ze heeft vast nooit meegedaan aan een programma van ProDemos.
Spelregels Uitleggen
Het uitleggen van de spelregels van de democratie en de rechtsstaat is de missie van ProDemos. De organisatie stelt dat niemand als democratisch burger wordt geboren, je hebt daarvoor kennis en vaardigheden nodig. De drie kerndoelen zijn: informeren, activeren en doen participeren, waarvoor een uitgebreid programma voor scholen en burgers is ontwikkeld. Een van de bekendste producten van ProDemos is de StemWijzer. Ook populair zijn de familierondleidingen voor ouders met kinderen.
Jolly van der Velden
Bij de foto: Tijdens de familierondleiding denken kinderen erover na hoe ze Nederland beter kunnen maken. (Foto: Bart van Vliet)